Eski dost Belacqua Tembeller Durağında

Kanto 4
Araf
Ilahi Komedya

Eğer büyük bir acı veya hazdan duyularımızdan biri esaslı bir şekilde etkilenirse

Bütün ruhumuz o duyuya akar

Diğer duyularımız körelir

Ruhumuzun bir tarafı yanar

Bu şey ruhumuzu tutsak alır,

Ve biz zamanın nasıl geçtiğini anlayamayız.

Buna bir örnekte benim Manfred in hikayesini dinlemem.

O anlatırken ve ben hayranlıkla dinlerken bir yandan Güneş gökte

Bir yandan da İlahiler  Araf’ta yükseliyordu:

“İste aradığın burada”

Rehberim ve ben yolumuza devam ettik.

Italya’nın sarp kayalıkları gibiydi yollar

Ama orada ayaklar yeterliyken burada kanat gerekiyordu

Artık ellerimizi de kullanarak kayalara tırmanıyorduk

O tırmanış bitince rehberime sordum:

“Sağa mı sola mı döneceğiz”

“Hayır, hiç bir yere dönmeyecegiz; bu önünde ki dik dağa tırmanmaya devam et,

 taa ki bir başka rehber bulana kadar” dedi

Artık bütün kuvvetim tükenmişti:

“Bir dön de bak bana; ben burada kalacağım değerli pederim” dedim

Yüksek kayayı gösterdi ve “Kendini oradan yukarı çek” dedi

Onun verdiği gayretle ellerimle dizlerimle güç bela kendimi yukarı çektim

Orada otururken dönüp geldiğimiz yola baktık;

Çünkü uzun yolculuktlarda dönüp ne kadar yol aldığını görmek yolcuyu rahatlatır.

Önce aşağıda kıyıya baktım  sonra yukarı güneşe

Şaştım bu işe çünkü güneşin ışığı soldan geliyordu

Virgil şaşkınlığımı anladı

Hemen gökyüzünün haritasını anlatmaya koyuldu bana

Her bir burcun yerini gösterdi

Kudüs ün tam aksi istikametinde Güney yarım kürede olduğumuz için,

Herşey bildiğimiz yerinden farklı görünüyordu.

“Üstadım nerede olduğumun hiç bu kadar farkında olmamıştım şimdiye kadar” dedim

“Daha ne kadar tırmanacağız?”  dağ göklere kadar uzanıyordu

Sonunu göremiyordum.

“Başlangıçta zordur tırmanmak; sonra kolaylaşır” dedi

“Amacına yanaştıkca daha kolaylaşacak

Yaklaştıkça tepeler daha yumuşayacak güzel bir tırmanış olacak

Uçar gibi süzülerek gideceksin

Önce koşacaksın sonra dinleneceksin

Ben bu kadar bilirim, fazlasını da söyleyemem”

Oradan biri seslendi:

“Belki  biraz durup dinlenirsiniz  o noktaya gelmeden önce” dedi

Hemen dönüp baktık; sesin sahibini çok büyük bir kayanın dibinde dinlenir bulduk.

Zorlukla yanına gittik ve kayanın gölgesinde dinlenmekte olan diğer ruhları gördük.

En yorgunu başını dizleri arasından ayaklarına doğru sallandırmış bitkin vaziyette oturuyordu.

Rehberime gösterdim:

“Şu zavallının durumuna bak” dedim

Adam güçlükle başını çevirdi

“Kolaysa sen tırman” dedi

O zaman tanıdım; her yerim ağrıyordu, damarlarımda ki kanda, ciğerlerimdeki nefeste acı vardı ama gene de onun yanına gitmeme engel olmadı yorgunluğum;

Ben yanına varınca başını biraz kaldırdı:

“Niye güneşin bu yönde olduğunu bilmek istiyor musun?”

Dedi

Hafifçe güldüm hem haline:

“Belaqua artık seni merak etmeyeceğim, nerede olduğunu öğrendim çok şükür” dedim

“Ama niye burada  çöktün kaldın?

Yoksa sen de bir rehber mi bekliyorsun?”

“Eski dost Tırmanmanın ne faydası var?

Gitsemde oraya Araf’ ın kapısındaki bekçi bana yol vermez!

Daha zamanı gelmedi...

Dünyada hayır işlemekte ne kadar geciktiysem, burada da o güzel yerlere ulaşmak için

O kadar  yıl bekleyeceğim

Ne yapalım buranın kanunu böyle

Allah’ın sevgili bir kulu bana dua ederse o zaman başka”

Virgil yola koyulmuştu;

Bana işaret etti:

 “Bak öğlen oldu güneş tam tepede,

 Fas’ ta gece oldu bile...”

 Açıklamalar:

Manfred in hikayesini dinleyen Dante zamanın nasıl geçtiğinin farkında olmaz Vakit öğleye yaklaşmaktadır önlerinde sarp yamaçlar vardır. Dante yorulur ve daha fazla tırmanamayacak hale gelir.

Virgil biraz daha sabretmesini ve kendini kayadan yukarı çekmesini söyler.

O kayanın üzerindeki düzlük  Tembeller durağıdır

 Burada oyalanan ruhların günahı  zorlu yolları tırmanmada gecikmeleridir (manevi anlamda).

Dante elleri ve dizleri üzerinde zorlukla bu kayayı  tırmandığında tembeller  bir kenara oturup dinlenirler

Dante geldikleri yöne bakar ve “ çoğu zaman yolcular dönüp ne kadar yol aldıklarına baktıklarında kendilerini rahatlamış hissederler” diye düşünür.

 Virgil önlerindeki zorlu tırmanışın nasıl olacağını anlatır ona bu arada.

İlk yokuş ‘günahtan vazgeçip gerçekten içten gelen bir tövbeye yönelmektir’ ve bu en zorudur.

Günahtan vazgeçip, tövbeye doğru yönelişte insan ne kadar yükselirse çıkış o kadar kolaylaşacaktır. Allah’ın izniyle günah yükünden kurtulunca hafifleyecektir ruh. Yokuşun zahmeti giderek azalacaktır. İşte o en yukarıya çıkmakta Virgil’ e göre sadece insan aklı yeterli gelmeyecektir. Orada daha fazlası gerekmektedir insana ve belli bir noktadan sonra Dante nin kılavuzu “ İlahi Aşkı” temsilen Cennet’ ten gelmekte olan Beatrice olacaktır.

Virgil Hrıstıyanlık öncesi dönemde doğduğu ve Isa’ nın ışığıyla aydınlanmadığı (pagan kültürüne mensup olduğu için) hep kendisini geri planda tutuyor.

İnferno Kanto 4 Limbo da görmüştük Felsefe evinin ışığı kendindendi ama oradan öıktıklarında karanlıkta kalıyorlardı çünkü din eksikti.

Dante’ ye göre ideal Avrupa idari bakımdan Roma devletine benzer eyalet sistemiyle yönetilen ama tek bir kuvvetli devlet olmali.  Hukuk, felsefe ve bilim yönünden Klasik çağdaki değerlere önem verilmeli. Din işleri de (onun çağındaki gibi bozulmuş bir sistem değil) dürüst olan Papalık tarafından tek elden yönetilmeli. Böyle bir utopyası var...

O yüzden hep iki yolu hem felsefeyi hem de kendi hayalindeki bozulmamış din yolunu bir arada götürmek istiyor.

 Belki bunun için yanında rehber olarak felsefeyi ve antik çağı temsil eden Virgil var.

Ama belli bir noktayı tırmandıktan sonra rehber Beatrice olacaktır.

Onlar bunları konuşurken biri seslenir bir büyük kayanın ardından ki bu kişi Dante’ nin eski bir arkadaşı olan Belacqua’ dır. Floransanın en tembel adamı olarak tanınmaktadır.

Tembelliği yüzünden hayırlı isler yapmayı son nefesine kadar ertelemiştir. Araf’ ın gerçek kapısından içeri girmek için onun da beklemesi gerekmektedir.

 Halen daha Araf tan içeri giremediler hiçbiri sadece  etrafındaki kayaları tırmanıyorlar.

O da Manfred gibi dünyadakilerin duasıyla beklemesi gereken sürenin kısalabileceğini söylüyor

Araf’ ın kapısından geçtikten sonra gerçek arınma süreci başlayacak.

Virgil güneşin tepede olduğunu ve yollarına devam etmeleri gerektiğini söylüyor.

Copyrights

Çeviri ve Açıklamalar

Elif Mat