Ulise ve Sirenler

19. Kanto Açıklamalar

Ulise ve Sirenler

Ulysses and Sirens  Herbert James Draper 1909

Yunan mitolojisinde çok güzel olan ve sesleriyle erkekleri büyüleme kabiliyetinde olan kadınlara Siren deniyor, biz de genellikle deniz kızı denir.

 Efsanelere göre denizlerde, denizcileri söyledikleri şarkılarla büyülerken gemiler karaya vuruyor, kazada gemiciler ölüyor.

Onun için Virgil" eski cadı" diyor

19. Kanto da Dante nin rüyasındaki yeri üstteki teraslarda insanların arındığı üç günahı temsil ediyor. Bunlar “Aç gözlülük, Oburluk ve Şehvet” dolayısıyla işlenen suclar yapılan hatalar. İnsanın haddini bilmemesi kendisini kontrol edememesi meselesi.

Ortaçağ’daki inanışa göre sabaha karşı görülen rüyalar çıkıyor. Rüyayla insanın uyanıkken düşünemediği bazı şeylere kapı açılıyor.

İlk anlamda rüya insana görünüyor kendi isteğiyle değil Kendisine ( Dante’ ye)   bir mesaj geliyor. Sonra rüya esnasında çirkin kadın şairin bakışıyla güzelleşiyor, dayanılmaz oluyor. Sesiyle büyülüyor. Ama bu onu yolundan alacak felakete sürükleyecek bir ses.

O sırada kimliği bilinmeyen bir hanımefendi gelip uyarıyor. Virgil’e “Ne oluyor?” diye soruyor. Bu hanım aslında Beatrice. Comedya’ nın ilk bölümünde Dante karanlık oramanda kaybolduğunda yardıma koşan Virgil’ i bulup, ondan Dante’ ye rehberlik etmesini isteyen Dante’ nin çocukluk aşkı, genç yaşta hayatını kaybetmiş olan Beatrice.

Burada da gene yardıma koşup, yolculuğu yarım bırakmaması için uyarıyor. Virgil’ i de azarlıyor "niye ona sahip çıkmıyorsun?" anlamında.

Bir de Ulise örneği verildi. “Ulise yi memnun ettim” diyor Siren, halbuki Ulise tuzağa düşmemişti, Homer'in hikayesinde. O da, o uzun yolduluğunda Siren’ in sesini duyduğunda kulağını tıkamıştı ve kendisini geminin direğine bağlatmıştı. 'Siren’ in sesine kulak vermenin' sonu olacağını düşünmüştü..

Burada Dante Siren’ in güzel sesini 'yanıltıcı'; Beatrice’ in azarlayan sesini ise 'doğruyu gösteren doğruya yönelten' ses olark düşünüyor.

Ulise

Ulysses Homer in eserinde Yunanca Odesseus Ovid' in eserinde Ulysses olarak Latince anlatılan bir hikayenin kahramanı Ilahi Komedya'nın her üç bölümünde de sözü ediliyor.

Truva savaşında içinde askerleri barındıran tahta at fikrini onun verdiği bu sebeble Truva'nın mahvına sebep olduğu gerekçesiyle düzenbazlık ve hilekarlıktan Inferno’ da yer alıyor. Cehenneme düşmüş.

Purgatory' de bu rüya dolayısıyla ismi geçiyor. Onun yaptığı epik yolculuk esasında insanın sınırını zorlaması, ileri gitmesi, haddi aşması sayılıyor çünkü antik çağlarda denizciler Akdeniz' in dışına çıkmayı istemiyorlar, bilenen dünyanın dışı tehlikeli geliyor. Ulise cesaret ediyor, çıkıyor yolculuga yeni yerler bulma umuduyla.

 Inferno' da Ulise'nin gördüğü ve ulaşamadığı gemisini batırdığı kayalıkların neresi olduğu anlaşılmıyordu; Araf' ta anlaşılmış oldu. O gördüğü kayalıklar Araf kayalıklarıydı.
 O maceralı deniz yolculuğunda Cebeli Tarık boğazını geçip Okyanus’ a açılıyor güney yarım küreye gidiyor uzun süre denizde kaybolduktan sonra bir ada ve adanın dağlarını kayalıklarını görüyor yanaşmak istiyor başaramıyor ve gemisi batıyor yol arkadaşları kendisine inanan peşinden gelenler denizciler boğuluyorlardı

Dante, insan aklı ve gayretiyle her amaca ulaşılamayacağını bir yerden sonra bu gayretin yetersiz kalabileceğini, Araf' a ancak Tanrı' nın yol göstermesiyle gidilebileceğini anlatıyor. 

Bu haddi aşmak sınırı zorlamak aynı zamanda insanlığın bilgiye ulaşmaktaki büyük mücadelesi. Yani karakterin olumsuz yanı olduğu gibi olumlu yanı da var. Adem' e benzetiliyor; o da "haddi aştı", yeme denilen elmayı yedi ve Cennet'ten çıkarılıp dünyaya indirildi ve böylece insanlık serüveni başladı.

Burada Albert Camusi nun sözüne yer verelim:

İleri git, sınırı aş, çünkü gerçek oradadır

Neque nubent

İncil' de geçen bu ifadeyi Papa Adriana Dante’ ye hatırlatmıştı

Hazreti Isa’ ya sormuşlar "Bir dul kadın yeniden evlendiğinde; öldüğü zaman Cennet' te bu adamlardan hangisi kocası olacak?" diye. O da hiç birisinin olmayacağı insanların öbür dünyaya evli olarak gitmediklerini hür olduklarının belirtmiş. Evli değiller kimseyle de evlendirilmezler manasına. Adriano bunu dünyadaki işlerin dünyada kalacağı; dünya daki servetinin mevkisinin, "Papa" olmasının veya asil bir aileye mensup olmasının burada bir önemi olmadığı ahirette herkesin ancak Allahın kulu olarak anılacağı anlamında söylüyor.

Cato da aynı şekilde kendisine Marcia hatırlatıldığında (eski eşi) artık onunla bir ilgisi olmadığını söylemişti.

Melekle Karşılaşma

Son olarak burada da melekle karşılaşma ve meleğin kanatlarını açmasıyla anlından günahı temsil eden “P” harflerinden biri daha silindi ve daha evvel rüya dolayısıyla duyduğu ağırlık üzerinden kalktı. Araf 'ta ilerleme hep yukarıdan gelen yardımla oluyor.

Araf

Kanto 19

Yorumlar

Elif Mat