Araf Kanto 1 Cato ile Karşılaşma

Araf

Kanto 1

Dante

Ilahi Komedya

Yorumlar

Dante ve Virgil, Good Friday'de başladıkları ( Paskalya zamanı Isa'nın çarmıha gerilmesi) yolculuklarını tamamlayarak, bütün Cehennemi gezip, taa en dibine indikten, orada Şeytan' ı da gördükten sonra; açılan bir yarıktan çıkarak, tekrar yeryüzüne bu sefer güney yarım küre tarafında temiz havaya ve yıldızlara kavuşurlar.

Dante' nin o zamanki coğrafya bilgisine göre göney yarım küre okyanuslardan oluşuyordu ve orada sadece Araf adası vardı. Daha evvel gördüğümüz Ulyse' nin yolculuğunun anlatıldığı bölümde de, Ulyse ( Odesseus) okyanusa açılmış; bu tepeleri görmuş; ama ulaşamamıştı. Bir fırtına da gemisi batmıştı...

Bu şiirde ölümle yaşam birbirinden uzak değil; dünya hayatıyla ahiret hayatı iç içe gösteriliyor. Cehennem dünyanın merkezinde bir cukur; Araf' ta Okyanus ortasında bir ada. Cenneti de Araf' ta yapılacak büyük tırmanıştan sonra ulaşılacak en yüksek nokta olarak görüyor.

Şiiri ona göre formüle etmiş.

Şimdi, artık tekrar yıldızlara kavuşmuşlar ve  Pazar sabahı olmuş. Easter Sunday denen kutsal günde Isa' nın tekrar dirilmesi ve gökyüzüne yükselmesi olarak bilinen bir bayram sabahında, bu meşakkatli yolculuk sonrası,  çukurdan çıkarak  Araf ın eteklerine ulaşırlar.

Cato adina basilmis para

Toprak tevazunun simgesi demiştik, buraya da yerden açılmış çukurdan gelerek en alçak basamaktan Araf yolculuğuna başlamış oluyorlar.

Dante, şimdi yelkenlerimiz daha iyi sulara açıldı diyor.

 Cehennemdeki kin ırmaklarından kurtuldular; Cennet ırmaklarına da henüz varmadılar, ama daha iyi ve temiz sulara kavuştular; onun dünyasında herşey göreceli ve bir sisteme göre ilerliyor.

Şairimiz bu bölümde de gördüklerini daha iyi anlatabilmek için antik dönemdeki ilham perilerini yardıma çağırıyor.

Cehennemin kötü havasından kurulup, temiz havaya kavuşmanın mutluluğuyla  gökyüzünü yıldızları ve Venüs gezegenini hayranlıkla seyrediyorlar.

Dante, gözlerini parlak gökyüzünden çevirip de etrafına baktığında  saçı sakalı ağarmış, bir bilgeyle karşılaşıyor. Adamın  üzerine gökteki yıldızlardan bir nur* vurmuş parlıyor. Dante bu görüntü karşısında yaşlı adama büyük hürmet duyuyor.

Inferno' nun başında, ilk Kanto' da, Roma devrinden Virgil ile karşılaşmıştı ve bütün bu yolculuk boyunca Virgil ona rehberlik etmişti; şimdi yine Virgil yanında ama Purgatory' ye geldiklerinde karşısına bu sefer bir başka Romalı bilge çıktı.

Yaşlı adam, “ Siz ikiniz kimsiniz, karanlıktan nasıl yukarı tırmanıyorsunuz? Cehennemden mi kaçıyorsunuz?” diyor.

Bu bir kanun adamı ve Araf’ın bekçisi, onun için, “Ne var,  Cehennemin kanununa karşı mı geldiniz yoksa kanunlar mı değişti? Cehennem halkı nasıl oluyor da Araf ın kayalıklarına tırmanabiliyor?  Diyerek şairleri karşılıyor.

Virgil, hemen elini Dante nin omzuna koyarak, diz çökerek Cato' ya selam vermesini işaret ediyor.

Sonra Cato olduğunu bildiği yaşlı adama durumu izah ediyor: “ Ben buraya kendi arzumla gelmedim; Cennetten bir azize,   bana bu adama karanlık günlerinde yardım etmemi söyledi. Bu adam, daha son anını görmemiştir,  (henüz ölmemiş)  Cehenneme mahkum edilmemiştir, ama kendi Cehennemini yaşamıştır. Dünyada başına gelenlerden dolayı kurtulmak ve huzura kavuşmak için bu yolculuğu yapıyor; ben de ona yardımcı oluyorum. Başka bir yol yok gitmemiz gereken yol bu," diyerek Araf tepelerini işaret eder ve devam eder:

 "Şimdiye kadar ona suçluları gösterdim; şimdi de sizin sorumluluğunuz altında olan bölgedeki ruhları  onların nasıl arındıklarını göstermek istiyorum. Bütün hikayeyi anlatmam uzun sürer ama yolculuğumuz için gerekli irade ve kuvvet Cennet' ten çıkmadır" der.

İnferno' nun son bölümünde, Virgil artık pek konuşmamıştı; burada kendisiyle aynı devirde yaşamış Romalı devlet adamını görünce ona, onun diliyle hitap ederek hem kendisini tanıdığıni, hem de saygı duyduğunu belirtiyor; hem de bu arada Araf' a geçiş için gerekli "müsadeyi" almaya çalışıyor.

"Şimdi müsade edersen, bu ruh özgürlüğünü kazanmak istiyor, sen özgürlük uğruna yaşamıni feda ettin, bizi en iyi sen anlarsın. Senin yaptığın fedakarlık "Hesap günü" ışıldayacaktır!"  diyor, Virgil yaşlı adama.

 Utica' lı Cato, Sezar karşıtı, zamanında, onunla "Romanın özgürlüğünü, Cumhuriyeti korumak ve Sezar' ın Tiran haline dönüşmesini önlemek" adına büyük  bir mücadeleye girişmiş bir devlet adamı.

 Sonuçta, Pompey'le Sezar 'ın arasındaki iç savaşta taraf olmamak ve ic savaşı engellemek istemesine rağmen savaş çıkınca kötünün iyisi diye Pompey' i destekliyor. Pompey yenilip Sezar kazanınca Sezar' a esir olup, özgürlüğünü kaybetmemek için intihar etmiş.

Roma tarihi kitaplarında Virgil in eserlerinde ve Dante' nin diğer kitapları Monarşi ve Şölen' de kendisinden saygıyla bahsediliyor.

Esasında intihar etmiş Romalı pagan bir adam olmasına rağmen, Dante ona bu bölümde yer vermiş Daha önce  intihar edenler Inferno nun çeşitli bölgelerinde yer almışlardı ama Cato Hristıyanlık öncesi devirde yaşadığı, o zaman  Roma' da intihar günah olarak bilinmediği  ve adaletiyle tanınan bir hukuk adamı olduğu için Dante ona  Araf 'ın eteğinde ante- Purgatory denen bölümde bekçi rolü vermiş...

Cato Louvre Muzesi

Virgil, "  Biz kanuna karşı gelmedik, bu adam henüz yaşıyor ve ben Cehennemin içinden değil Limbo bölgesindenim.( Hristiyan olmayan ama insanlığa faydaları olmuş ilim adamlarının yeri)

Orada bildiğin gibi saygıdeğer hanımın Marcia da var ve hala senin için dua etmekte. Marcia' nın hatırına bize müsade et buradaki 7 krallığı gezelim, döndüğümde  müsade edersen ona senin selamını ileteyim" diyor.

Cato, buna karsilik,

"Hayattayken ben onu severdim o benim gözüme çok güzel görünürdü onun için  ne istediyse yaptım ama şimdi o kötü ırmağın gerisinde artık bizim için yapacak bir şey yok" diyor.

Cato yaşamında da stoacı felsefeyi temsil etmiş duygularından çok mantığıyla hareket etmiş biri. Artık geçmiş yaşamı değil, şu anki görevi önemli onun için. Duygusal konular onu alakadar etmiyor.

"Ama söylediğiniz doğruysa sizin geziniz için bir Azize aracı olduysa bana övgü dolu sözler söylemene gerek yok geçebilirsiniz" diyor.

 " Fakat önce yüzünüzü gözünüzü temizleyin; Cehennemin pisliğinden hiç bir iz kalmasın.Cehennemin dumanından gözleriniz hala perdeli, melekleri görmek için önce gözünüzdeki perdenin açılması gerek" 

 Şairler deniz kenarına iniyorlar. Sabah  serinliğiyle çimenlerin üzerinde  hala çiğ tabakası var ellerini ıslatıp, yüzlerini yıkıyorlar. Cato onlara, "temizlendikten sonra tekrar bu tarafa dönmeyin güneş doğunca tırmanacağınız yol görünecek" diyor ve ortadan kayboluyor.

Şafakla beraber  hem etraf  mucizevi renklerle aydınlanıyor hem de soğuğun etkisi azalıyor.

Dünyadayken doğru yoldan ayrılanlar, buraya gelip; doğru yolu tekrar bulmak için  bu patikadan  ilerliyorlar.

Dante elini yüzünü temizleyip isten pislikten kurtuluyor. Burada temizlenmesi gereken aslında sadece Dante; çünkü Virgil ruh olduğu için, onun bedeni yok.

Virgil, bir saz koparıp, Dante' nin beline kemer yapıyor, sonra Cato' nun dediği gibi eteklerini toplayıp tırmanışa hazırlanıyorlar.

Bir de bakıyorlar ki o kopardıkları sazın yerine hemen bir başkası büyümüş. Böylece yeni bir ümitle yeni bir yolculuk başlıyor... 

* Dört yıldızdan Cato'nun yüzüne vuran nur; onun yer yüzündeki özellikleri olan Adalet (Justice) İleri görüşlülük (Prudence) Fortitude Zorluklar karşısında gösterilen Metanet ( Fortitude)   ve  (Temperence) yani iradesine hakim olmak olarak sayabileceğimiz dört büyük fazileti temsil ediyor