Kanunların, hukuk kurallarının yorumunda bir kaç yöntem
kullanılır:
1-Lafzı yorum- Kanun metnindeki lisana kullanılan
kelimelere bakılır- Kuran şiirsel bir dille yazılmıştır sırf lafzına
baktığınızda farklı manalarda yorumlanabilir ayetler. Bu durum da genel hukuk kurallarına bakmak gerekir
sadece lafzı yorum yeterli olmaz.
2- Tarihi yorum- yapıldığı dönemdeki sosyal sartlara, o
kanun yapılırken meclıste yapılan görüşmelere, kanun koyucunun amacına bakılır.
Sorun neydı? Hangı sorunu çözmeye çalışıyorlardı? Bu sorunun çözümü içim neler
önerildi, nasıl karar verildi hangi çözüm seçildi gibi.
Bunun örneği
bizzat Kuran da var. Hazreti Ayse hakkında söylenti çıktığı zaman Peygamber
onu kendi evine gönderiyor. Babasının evinde kaldığı süre içinde yeni ayetler
geliyor ( Hazreti Ayse’ nin masum olduğuna yönelik) Bir anlaşmazlık halinde
ayrı kalmanın daha isabetli olacağı öğretiliyor.
Hazreti Ayşe biliyorsunuz benim için mi ayet geldi Yüce
Allah beni mi düşündü, ben bu kadar değerli miyim diyor. Evet , senin için
geldi, bütün kadınlar için geldi, bütün haksız yere suçlanan insanlar için
geldi. Evlilikte karşılıklı sevgi saygı için geldi.
3- Sosyolojik yorum: Bugünkü toplum hayatı,bugünkü insanların bu
konuda yaşadıkları sorunlar neler? Çüzüm önerileri neler? Mevcut kanunu bugüne
uygun olarak en iyi nasıl yorumlayabiliriz?
4- Hukuka uygunluk: Kanunların hukukun genel kurallarına, eşitlik,
adalet, insan hakları, ceza hukukunda suç sayilan fiilin tarifi, cezanın
orantılı olması vs gibi ilkelere uygun olması. En önemlisi de budur.
Genel kural anlaşmazlık çıktığında çiftin bir kaç ay ayrı
yaşaması bu süre içerisinde ayrılacaklar mı barışacaklar mı barışacaklarsa
bundan sonraki evlilik hayatında birbirlerinden beklentileri neler karar
vermeleridir- Üç kez boş ol dedi, boşadı-
diye halk arasında basite indirgenen tarz geçerli değildir. Yani amacı
bu değil. Maksat insanları düşünmeye sevk etmektir. Kadının da erkeğin de
boşanmaya hakkı vardır Boşanmak isteyen kadın zorla tutulmaz Kadına verilenler
geri alınmaz Nikah bir akittir- iki tarafın rızası gerekir -evliliğin devamı
için de aynı şekilde iki tarafın rızası gerekir. Kadına evlenirken mehir
verilmeside bir ölcüde de olsa ekonomik özgürlüğü içindir; istediği zaman o
parayı talep edebilir; boşanma halinde - daha önceden almadıysa- o para mutlaka
verilir veya adamın ölmesi halinde (miras tan ayrı) o para gene kadına verilir.
The Wedding Register Edmund Blair Leighton 1920
Evlilik Sözleşmesi
Islamda evlilik bir sözleşmedir. “Nikah akti “deriz.
Nikah akit olarak nitelendirilir Bugün Amerikan filmlerinde evlenme sözleşmesi
dendiğinde modern bir kavram olarak algılyoruz. Bunun aslı biz de var
Sözleşmeyi yapabilmek için iki tarafın da reşit aklı
başında ve evliliğin gerkelerini yerine getirecek olgunlukta olmasını gerekir
Her sözleşme de olduğu gibi, o sözleşmede kendi
haklarınızı koruyabilmeniz, daha hakça bir anlaşma yapabilmeniz için, bilginiz,
eğitimizin, iyi niyetiniz, aklınızı kullanabilmeniz, geleceği biraz
öngörebilmeniz önemlidir.
İki tarafın yaşça eğitimce sosyla statu ekonomik durum
bakımından denk olması da o beraberliğin dengeli olmasını sağlar Kadın çok
zayıf durumdaysa hakkını koruyamaz. Padişahın kızının durumu faklıdır; köyde
ağanın bir genç kızla evlenmesi durumunda o kızın kendi hayatı üzerinde söz
söyleme hakkı faklıdır. (Şehirdeli
ağalar için de geçerli) Kadının kendisini korumayı bilmesi gerekiyor sonuçta.
Ailesinin de tabii.
Evlenmeden önce tarafların birbirini tanıyıp gelecek
hayatlarını iyi düşünüp birbirleriyle herşeyi baştan konuşup anlaşmalarında
fayda var. Bugün psikologlar evlenirken, sadece düğünü, giyeceğiniz elbiseyi,
balayını falan değil; gelecek hayatınızı iyi düşünün, konuşun, neye adım
attığınızı bilerek evlenin diye gençleri uyarıyor.
Burada mali konular da var. Romantik değil ama hayatın
gerçeği. Evin geçimi nasıl sağlanacak, bir kişi mi çalışacak iki kişi mi, Çocuk
olduğunda kim bakacak, kadın evde oturup çocuk bakacaksa onun mali güvencesi ne
olacak? Bütçe nasıl yapılacak kira nasıl verilecek? Boşanma durumunda mal nasıl
taksim edilecek? Önceki evliliklerden çocuk varsa, miras nasıl taksim edilecek?
Kanuni hakları neler? Kanuni hakları dışında, vasiyetname yazarak insanlar ne
gibi bir düzenleme yapabilir- kendi ailesinin ihtiyaçlarına göre- bunları
bilmek, bilmiyorsa avukata danışmak baştan dürüst açık olmak fayda getirir.
Herşeyi önceden bilemezsin; ilerleyen zaman içinde de ortaya çıkan sorunları
çözmek için psikologa da gidebilirsin, evlilik danışmanına da gidebilirsin,
avukata da gidebilirsin çare ararsın.
Ayrılık halinde çocukla ilgili sorumluluklar neler olacak?
Sadece maddi bakımdan değil, manevi olarak da. Kanada dan bir örnek verelim
Boşanma davalarında -ayrılık halinde ebeveynin
sorumluluğu- kursuna gitmeden; boşanma ilamını vermiyorlar. Bu da boşanmanın
bir kısmı, ders alıyorsun. O anda yetişkinler hep kendini düşünmesin çocuğu da
düşünsünler diye.
Artık evlilik yaşı da ilerliyor, boşanma da yaygınlaşıyor,
ikinci evlilikler de oluyor, insanlar bu konularda batı ülkelerinde, eskisine
göre daha bilinçli davranıyor.
Evet romantik değil ama insanin hayata hazırlanması için
gerekli.
Bizim ülkemiz açısından en önemli koulardan biri de bazı
cahil adamların ayrılmayı, boşanmayı bilmemesi.
Bunu da evlenmeden evvel konuşmak lazım: “Evet, şimdi
aramız iyi ama ilerde ayrılırsak bir- maraza- çıkaracak mısın? Adam gibi
ayrılmayı bilecek misin? Ayrılırken kadına hakkını verecek mısın? Çocukların
nafakasını verecek misin?”
Eğer gönlün başkasına düşerse ne yapacaksın? Dürüstçe
söyleyip incitmeden ayrılma yoluna mı gideceksin yoksa dolap mı çevireceksin?
Kadınların bunlara dikkat etmesi lazım, erkeklerin de
kendini tartması lazım evliliğe hazır mıyım?
Islamda Boşanma Konusu
Islamda evlilikte bosanma da diğer hukuk sistemlerine
göre daha kolay şekilde düzenlenmiştir Esas olan kişinin kendi isteğiyle
evlenip boşanabilmesidir Zorlama yoktur.” Kolaylaştırınız zorlaştırmayınız”
hadisinde olduğu gibi kolaylık esastır.
Evlilik için nikahın kimin kıydığı önemli değil. iki
tarafın rızası ve aleni olması önemlidir. Bazı müelliflere göre sadece iki
tarafın rızası yeterlidir kendi aralarında birbirlerine deklare etmeleriyle
nikah akti gerçekleşir. Ama aleni olması kadının hak araması bakımından daha
kolay ve olması gerekendir.
Bugün müftü nikahı tartışması oluyor hukuki açıdan nikahı
kimin kıydığı değil evliliğin hangi hukuk sistemine tabii olacağı önemlidir En
başından Medeni Kanun kabul edildiğinde imamlarda nikah kıyabilir ama bu
evlilikte resmidir ve Medeni Kanun hükümlerine tabiidir dense idi hukuki
bakımdan arada bir fark olmazdı.
Sonuç olarak ister
evlensin, ister evlenmesin, ister beraber yaşasın, benim tavsiyem kadınların
kendi haklarını, kendi geleceklerini, kendi emeklerini, çocukların geleceğini
düşünüp, çalışmaları, eğitilmeleri, kendi ayaklarının üzerinde durmaları,
haklarının farkında olmaları, kaderci olmamalarıdır.
Kuranı yorumlarken, hukuk süzgecinden, akıl süzgecinden geçirmeleridir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder