Tanrı Kimin Yanında?

 

Umalım ki ‘Ya Allah Bismillah’ deyince bizim yanımızda olsun. Siyasiler bir işe girişirken veya savaşa mücadeleye başlarken Tanrı’nın kendi yanlarında olduğu inancıyla hareket ediyorlar. Cesaretlerinin deli cesaret olmamasını, işe yarayan bir cesaret olmasını sonucun hayırlı olmasını istiyorlar buna dua ediyorlar.

Diğer taraf da aynı şey için dua ediyor. Maharet halkı Tanrı’nın kendi yanlarında olduğuna inandırabilmek.

Pagan dönemlerinde Yunanlıların en büyük Tanrısı Zeus’tu, onun karşılığı olarak Romalıların en büyük Tanrısı Jüpiter’di. Jüpiter en büyük gezegen. En büyük gezegene Tanrı Jüpiter’in adını vermişler.

Roma Tanrısı Jupiter

Astrologlara göre bu sene Ocak ayının sekizinde bir takım kargaşalar öngörülüyor, bunun Jüpiter Satürn yakınlaşmasıyla alakalı olduğu söyleniyordu. Amerika’daki karışıklıklarda bu tarihe denk geldi.

Amerika kurulurken ilhamını Roma’dan almış, binalarını siyaset sistemlerini Roma İmparatorluğu’na benzetmeye çalışmışlar. Latince sözleri yazmışlar senatoya, Amerikan mührüne. Zaten, Senato, Capitol, hepsi Roma kavramı.

Üniversitelerin de bir Latince mottosu olur. Yüksek eğitime, yüksek kültüre gidilen yoldan geçerken öğrencilerin başlarını kaldırıp baktıkları yazı Latincedir. Bazı liselerde de vardır. Bu konuştuğumuz dilden başka bir dil daha var. Bu yaşadığımız zamandan başka zamanlarda var, bu bildiğimiz kültürden başka kültürler de var. Bunu anlamak için böyle yapılır.

Truva müzesinden bir lahit

Daha evvel Aeneas destanıyla ilgili yazarken anlatmıştım, bütün yollar Roma’ya çıkar, Roma’nın tarihi de Truva’dan başlar diye.

Meşhur Truva savaşından sonra Truva’nın Prensi Aeneas, yaşlı babasını, eşi Kreusa’yı ve oğlu Ascanus’u alarak, savaştan kurtulan diğer Truvalılar ile birlikte yeni bir memleket arayışı ile zorlu bir yolculuğa çıkarlar.

Aeneas’ın babası Truva Kralı, annesi Tanrıça Venüs’tür.  Venüs oğluna bu yolculukta yardımcı olur. Venüs’ü kıskanan Zeus’un eşi Juno ise ona mâni olmaya çalışır. Aeneas’ın görevi Roma’yı kurmaktır.

İlk eşi Kreusa Anadolu’yu, ikinci eşi Dido Afrika’yı, üçüncü eşi Latin Kralı’nın kızı Lavinya Avrupa’yı yani hepsi birlikte kurulacak Roma İmparatorluğunu temsil eder.

Yolculukta Kreusa ölür, bir fırtına Truvalıları Afrika kıyısına Kartaca’ya atar. Orada Kraliçe Dido onları büyük bir misafirperverlikle karşılar, Aeneas la aralarında bir yakınlaşma olur.

Ancak Jupiter’in oğlu haberci Tanrı Merkür gelerek, Aeneas’a görevini hatırlatır, İtalya’ya gitmesini söyler.  Çaresiz Aeneas Truvalılar’la birlikte denize açılır. Geride kalan Dido bu durumu gururuna yediremeyip intihar eder. Ölürken son sözleri lanet okumaktır. Bir daha Truvalılar ile Kartacalılar arasında barış olmasın hep savaşsınlar ister. (Juno ’da onu tutar)

Roma zamanında gerçekten Kartaca ile savaşlar olur. Akdeniz’deki Kartaca gücünden rahatsız olan Roma eninde sonunda Kartaca ’yı yener, yenmekle de kalmaz senatör Cato’nun her zaman istediği gibi, tamamen yerle bir eder. Tarihe gömer yani.

Dönüşte Sicilya ‘ya gelirler Truvalılar. Bu yolculukta Aeneas, daha sonra Dante’nin İlahi Komedya ’da yapacağı gibi yeraltına iner ve babasıyla görüşür. Ölmüş babasının ruhu O’na ilerde kurulacak büyük devletten söz eder.

Artık yola devam etmek istemeyen bazı Truvalılar kalmak ister. Ama kaderinin Roma’yı kurmak olduğuna inanan Aeneas kendisine inananlarla birlikte yola devam eder.

İtalya’ya vardığında Latin Kralı’nın kızına talip olur. Kız başkasıyla Turnus’la nişanlıdır. Annesi Lavinya’yı Turnus’a vermek istemekte ama baba kahinlerin sözünü tutarak bir yabancıya vermesi gerektiğini düşünmektedir.

Turnus’la Aeneas arasında savaş çıkar, uzun mücadelelerden sonra Aeneas hem savaşı kazanır hem de Lavinya ile evlenir.

Aeneas savaşta galip geliyor

Bu savaş esnasına oğlu Ascanius ’un düşmana saldırma sahnesi şöyle anlatılmış:

Dayanamadı daha bu ağır sözlere, konuşmaya

Ascanius, yöneldi düşmana bir ok yerleştirdi

Gergin yayına, yakarırken açtı kollarını yanlara,

Dimdik dururken öfkeyle seslendi Jupiter’e:

“Iuppiter omnipotens, audacibus adnue coeptis

Ey yüce Jupiter, onayla bu ataklığımı yardımcım ol.

Görkemlı adaklar getireceğim elimle tapınağına.

Sunağına alnı altınla süslü ak bir boğa.

Anası boyunda başı dik boynuzlarıyla saldıran.

Ayaklarıyla toprağı kaldıran, tozu dumana katan.”

 

Aeneas'ın oğlu Ascanius

Duydu bu yakarışı Jüpiter, bir sol yanında

Göğün, korkunç gürleme, bir yay uğultusu,

Tınlayarak uçan ürkünç ok ulaştı başına

Remulus’un, deldi temren şakaklarını, gömüldü içeri.

“Git alay et erdemle, büyüklen,yakışıksız sözlerle,

Böyledir Rutullere iki kez yenik Frigyalıların”

Böyle dedi Ascanius,sevinç çığlıkları kopardı Troyalılar,

Yükseldi yıldızlara değin, gürleyen övünç haykırışları.

 

Virgil MÖ 70Mantua-19 Brindisi)

Virgil Komedya’da Dante ‘nin rehberidir ve kendisini şöyle tanıtır:

Rispuosemi: «Non omo, omo già fui,
 e li parenti miei furon lombardi,
 mantoani per patrïa ambedui.

Nacqui sub Iulio, ancor che fosse tardi,

 e vissi a Roma sotto ’l buono Augusto
nel tempo de li dèi falsi e bugiardi.

“Yaşayan bir insan değilim, bir zamanlar öyleydim;

Anam babam Lombardiya’ dan geldi.

Ikisinin de memleketi Mantua’dır.

 Sezar zamanında doğdum;

 İyi Augustus zamanında Roma‘da yaşadım,

 

Mevsim, yalan Tanrılar  zamanıydı. Şairdim, Anchises'in oğlunu anlattım.

İlyum’ un gururu  ateşe verilince, Truva'dan geleni…

Ama niye perişanlığa dönmek istersin?

Bu tatlı dağa, her türlü neşe ve sevincin kaynağına tırmanmak varken?”

 

Hristiyanlıktan önce yalan tanrılar devrinde, Sezar zamanında doğmuş Augustus zamanında ölmüş.

 

Sezar'ın öldürülmesi (MÖ 44)

Yani Cumhuriyetin yıkılıp İmparatorluğun kurulmasına şahit olmuş, hem Sezar devrini, onun suikasta uğramasını, (MÖ 44) hem de onun yeğeni ve varis’i olan Augustus’un imparator oluşunu MÖ 27 yılında Roma İmparatorluğunun kuruluşunu görmüş.

Julius Caeser’ın aile ismi Julius’tur, kızı da Julia dır.  Bu ailenin geçmişini Aeneas’ın oğlu Ancanius'a (bir ismi de Julius'dur, dolayısıyla Aeneas’a,  Aeneas vasıtasıyla annesi Tanrıça Venüs’e bağlamış, böylece" Tanrılar İmparator'un yanında" demiştir.

 

Roma’ya görkemli bir tarih ve parlak bir gelecek yazmış eserinde.

Bu yönüyle Latin dünyasının en önemli eserlerinden biri olan Aeneas destanına edebi değerinin yanında siyasi bir amacı da var diyebiliriz.

*

Augustus (MÖ 63-MS 14)  Hem ilk imparator oluşu hem de Hz. İsa'nın O'nun zamanında doğmuş olması nedeniyle Augustus'un hükümranlığı kutsal kabul edilmiş sonraki Hristiyanlarca.

Iuppiter omnipotens, audacibus adnue coeptis

"Jupiter Almighty, favour [my] bold undertakings"

 

Omnipotent,Almighty herşeye güçü yeten Tanrı demektir.

Benim bu cesur davranışımı bu giriştiğim işi destekle demek istiyor.

 

 Bugünde Trump taraftarı Amerikalılar kendilerinin üstün ırk olduğu Amerika'nın kurucusu olduğuna inanaıyorlar.

Beyaz Anglo Sakson ve Protestan

WASP

Amerika Ocak 2021