12 Bilge

 

İkisinin de sonsuza kadar teneffüs ettiği Sevgi ile oğluna bakarken,

Kudret- ilk ve anlatılamaz olan Kudret, aklı ve kâinatı o kadar düzen içinde yaratmıştır ki bunu düşünen herkes Tanrı’yı hisseder, güzelliğin tadını alır.

Okuyucu, benimle beraber gözlerini kaldır,

Ve yukarıdaki çemberlere bak.

Birbirine aksi yönde dönene hareketi,

Yaratılış harikasını gör.

 

Okuyucu, sana ziyafet hazırladım,

Tadına bak.

Doğanın harika görevlisi Güneş

Tanrının isteğini dünyaya aktarıyor,

Onun ışığıyla zamanı hesaplarız,

 

Şimdi güneş Koç burcundadır,

Gene nasıl olduğunu nasıl buraya geldiğimi bilemeden

 Kendimi güneşte buldum.

"İyiden- daha iyiye" olan çıkışımız da lider yine Beatrice' di.

 

O kadar hızlı yol aldık ki; bu hız zaman içinde ifade edilemez.

Güneş şimdi ben içindeyken, rengini göstermeden sadece parıldıyor.

Bu kadar bilgime, sanatıma, tecrübeme rağmen; 'ne' gördüğümü ifade edemem!

 

Ama bana inanın ve gerçeği aramaya devam edin!

Kudretimiz, 'halimizi ifade etmeye yetmezse' bunda şaşılacak bir şey yoktur.

Çünkü güneş görülebilecek en parlak cisimdir.

 

Dördüncü halkada, Tanrı ruhları kutsar;

Nasıl "ruha üflediğini; nasıl yarattığını" kullarına gösterir.

 

"Şükret!" dedi güzel hanım.

Bütün gücünle, seni güneşe yücelten;

 meleklerin ve güneşin Yaratan' ına şükret!

 

Hiç bir ölümlü o anda Allah' a benim şükrettiğim kadar şükretmemiştir hayatta.

Bütün kalbimle, sevgimi sundum ona.

O anda Beatrice' i de unutmuşum; 

 Kayboldu ufukta.

 

Gülümsedi, hiç de alınmadı

Bakışı beynimi deldi geçti yine; binlerce parçaya ayırdı aklımı.

Işık halesi etrafımızda oluştu bir tac şeklini aldı.

 

Bazan Ay' ın etrafında da böyle bir ışık halkası oluşur.

Benim geldiğim yerde, bu harika ışıkların hepsi görülmez.

Onlar Cennet' e özeldir.

 

Çok kıymetlidir

Tanrı onları ancak Cennet'inde saklar.

Dünyadakiler bunların haberini duyar ama tam anlayamaz.

Hiç bir dil bunları anlatmaya kifayet etmez.

 

Başımızın üzerindeki ışık halkası, 
yörüngesi etrafında dönen gezegenler gibi,

Etrafımızda üç kez döndü,

 

Dansçıların en son dönüşü tamamladıktan sonra,

hala daha zevk içerisindeyken, durup müziğin yeniden başlamasını beklemeleri gibi durdular,

O parıltının içerisinden biri:

(Thomas Aquinas)

 

"Gerçek aşkın kıvılcımlandığı, büyüdüğü, çoğaldığı yere tırmanıyorsun.

Buraya tırmanan hiç kimse bir daha aşağıya inmez.

Tekrar gelecek olan dışında.

 

Artık senin susadığın şarabı içmene kimse mani olamaz.

Nasıl suyun denize akışını durdurulamazsa,

Senin gideceğin yere varmana da kimse mâni olamaz.

 

Senin Cennet'e çıkışını kolaylaştıran, bu hanımın

 Yanındaki ruhların kimler olduğunu öğrenmek istersin,

Dominic' in yolundan gidenlerden biriydim

Sürüden ayrılanların dışında herkesi

Selamete kavuşturdu O.

 

Sağımdaki ruh Köln Universitesi hocalarından

Sonradan benimde hocam olan Albert;

Ben de Aquıinalı Thomas!

 

Sonra ki Hukukçu Gratian

Kilise hukuku ve medeni hukuku üzerine çalışmış

 

Diğeri Petrus Lombardus klise alimi;

Son kuruşuna kadar kiliseye bağışta bulunan yaşlı bir kadın gibi

Nesi varsa verdi.

 

Beşinci ışık en parlağı dünyadakilerin kendisinden haber almayı en çok istediği

En akıllı ölümlüler içinde en yüksek mertebede olanı

Hazreti Süleyman‘ dır.

 

Onun yanında Dionysus, melekleri görmüştür.

 

Hocam Albert'ın yanında,

Augustine' in Hristiyanlığa geçmesine sebep olan Bilge Paulus

 

Sekizincisi Boethius Severinus sürgüne yollandı, şehit oldu.

Aziz Peter kilisesinde gömüldü.

 

Onun yanındakiler, İsidore, Sevil Başpiskoposu;

Bede ve Richard Contemplations' ı yazan alim.

 Tefekkür- Dünyada melek olma amacı

 

En sonuncusu Siger Brabant

Rue de Feurre' de ders vermiştir (Paris Universitesinde)

Averroisttir

 

Söylediği doğrulardan dolayı kendisinden nefret etmişler

Fransa da engizisyon mahkemesine çıkarılmıştır

Papalık mahkemesine temyiz için başvuracağı sırada

Sekreteri tarafından bıçaklanarak öldürülmüştür“

 

Thomas bunları anlattıktan sonra

  Ruhlar şarkılar söyleyerek, danslar ederek yanımızdan ayrıldılar...

 

Thomas Aquinas

YORUM

 

 

Bundan sonraki bir kaç kantoda Güneş’te olacağız. Burada düşünce dünyasının önemli isimleri bilgeler yer alıyor.

 

Bu bölümlerde Hristiyan dünyasında hagiography denen Aziz’lerin hayatının anlatıldığı hikayelere yer veriliyor.

Araf‘ ın 17 bölümünde aşk bazı günahlara ya da kötü eğilimlere yol açarsa bu bir şeyi çok fazla ya da çok az sevmekten kaynaklanıyor olabilir diye açıklanmıştı.

 

Ya da yanlış kötü bir şeyi sevmekten, mesela zararlı maddeleri kullananlar yanlış bir şeyi seviyorlar.

Güneşte birbirine yakın şekilde dönen üç halka var, her birinde 12 şer bilge yer alıyor. İlk iki guruptaki düşünürler tek tek sayılırken üçüncü guruptakiler sayılmıyor.

Üçüncü gurup burada gene Trinity‘ deki üçlüğü sembolize etmek için konulmuş.

 

Burada Dante, bilgelere düşünürlere yazarlara verdiği önemi göstermek için isimlerini sayıyor. Halka halinde gösterilmeleri eşitliği ve arada bir hiyerarşi olmadığını gösteriyor. Aynı zamanda hepsi de halkada yer aldıkları için merkeze eşit uzaklıktalar.

 

Güneş, doğruluğu gerçekliği simgeliyor sanki ilim adamlarının gerçeği bulma çabasını. Onun için buradalar. Güneş gibi aydınlatıyorlar insanlığı.

 

Ortada bir tane hakikat var, Tanrı ama insanların düşünceleri farklı. Dünyada farklı düşünceleri temsil etmiş ilim adamları burada yan yanalar.

 

Çoklukta birlik anlayışı bu şekilde değişik görüşlere sahip düşünürleri Allah yolunda bir araya getirerek gösterilmiş.

 

Kantonun başında Baba-Oğul- Kutsal Ruh vurgusu yapılıyor. Bu üçünün tek tanrı olduğu vurgulanıyor.

Biri ve diğeri diyerek birbirlerinden ayrı varlık ama bir olduklarını anlatmak istiyor.

Dante kendisini Cennet’in katibi gibi görüyor yani yazmakla görevlendirilmiş, ve yazarak biz okuyucularına bir ziyafet hazırlıyor. Bizim de keyfini çıkarmamızı istiyor.

 

Güneş kantolarında Dante, Fransiskan ve Dominikan tarikatlarından bahsediyor. Bunlara „keşiş tarikatları“ veya „dilenci tarikatlar“ deniyor. Dünya malına bakmayıp mütevazı bir hayat tercih ettikleri için.

 

Dominikan tarikatı Aziz Dominik tarafından kurulmuş ve Aquinalı Thomas bu tarikatın önde gelenlerinden biri.

Fransiskan tarikatı da Francesco tarafından kurulmuş. Bu tarikatın önde gelen isimlerinden Aziz Bonaventure’ü de göreceğiz.

 

Bir tarafta Aziz Thomas Francesco’yu methederken, bir tarafta da Bonaventure Aziz Dominik’in hikayesini anlatacak. Yani ortaçağda birbirine rakip durumda olan bu iki tarikatın liderleri karşılıklı olarak övülmüş olacak. Cennet’teki harmoni bunu gerektiriyor.

 

İlk halka akılcı felsefeyi rasyonalistleri temsil ediyor ve en önce konuşmaya Aziz Thomas başlıyor.

Ortaçağ‘ın en önemli düşünürlerinden olan Aquinalı Thomas, Aristo felsefesini Hristiyanlıkla bağdaştırmaya çalışmış. Bugün hala Katolik kilisesi için onun yapıtları önemini koruyor.

 

Bu akılcılık yolunda giden filozoflar hep Aristo’cu ve kendi aralarında İbni Rüşt taraftarı olan ve olmayanlar olarak ayrılıyorlar.

 

İbni Rüşt taraftarı olmakla suçlanmış olan Sieger de Brabant halkanın sonunda, Aziz Thomas’ın yanında yer alıyor.

Aziz Thomas’ da eserlerinde İbni Rüşt’ün eserlerinden yararlanmakla beraber O’na karşıt olarak tanınıyor. Bu ikisinin yan yana gelmesi bu açıdan önemli.

Hepsi de akılcılığı savunan bu filozoflar kendi aralarında bazı fikir ayrılıklarına düşmüşler.

 

Gerçeğin merkezde olduğu düşünülürse karşıt görüş savunmuş olsalar da ruhlar gerçeğe eşit uzaklıkta yer almış oluyor.

 

Averroistlere göre yani İbn-i Rüşt’ü takip edenler O’na atfedilen çifte hakikat, hem felsefi hem de dini hakikat görüşüne katılıyorlar.

O dönemde Scolastik felsefe Aristo felsefesiyle dini bağdaştırmaya çalışmış Thomas Aquinas ’da bunun temsilcilerinden biri.

Not: Burada Hz. İsa'nın 12 havarisi, İsrailoğullarının 12 kavmi, 12 pınar, 12 burç gibi tarihte 12 rakamının önemli olmasına istinaden 12 havari gibi 12 bilgeye yer vermiş. Esasında on ikişer kişiden oluşan üç halka var. O da Trinity'yi temsilen öyle tasarlanmış

Dante sadece ilk iki halkadaki toplam 24 kişinin ismini sayıyor.

Bir sonraki kantoda diğer 12 ismi göreceğiz.